/
    • "Scholen sturen kinderen naar huis vanwege wet werk en zekerheid"

      Ja, dan heb je ouders wel op de kast. Ik keek ook verschrikt: onze Luuk gaat nu een week naar school en ik moet er niet aan denken dat de school op een werkdag belt met "Luuk kan niet komen, we hebben geen docent kunnen regelen". Verontrust zocht ik even naar de bron van dit nieuws.

      de feiten

      Dat is dit onderzoek van de Primair Onderwijs (PO) raad. De PO raad "behartigt de gemeenschappelijke belangen van de schoolbesturen in het basisonderwijs", zeg maar "de werkgevers" in het primair onderwijs. Het onderzoek toont aan dat schoolbesturen aangesloten bij de PO-raad moeite hebben met invallers regelen omdat ze sinds de wet werk en zekerheid (wwz) na drie invalbeurten aan een invaller een vast contract moeten bieden als werknemer. Dat klinkt inderdaad lastig, maar was dat niet juist de bedoeling van de wwz? Dat werkgevers niet meer mensen zonder onderhandelingspositie als voetveeg kleine klusjes konden aanbieden? Ik heb genoeg arbeidsmarkt-nieuws ervaring om te weten dat bij een persbericht over problemen met arbeid van een van de partijen in een conflict je altijd ook even moet kijken of andere partijen een reactie geven. Die is er: de algemene onderwijsbond, zeg maar "de werknemers" in het onderwijs, heeft een reactie op haar website staan. Blijkbaar zijn er al afspraken om dit probleem aan te pakken, maar zag de PO-raad zich toch genoodzaakt een paniek-persbericht eruit te doen.

      het frame

      De waarheid ligt dus in het midden: ja, het is moeilijker invallers te regelen, maar dat is deels ook de bedoeling van de wet: als je iemand vaak nodig hebt, heb je maar de beleefdheid hem een net contract aan te bieden. Dat schoolbesturen dat niet willen is logisch: zij dragen het risico van de fluctuatie in de hoeveelheid benodigde docenten. Voor kleine scholen kan die onzekerheid zeker tot financiële problemen leiden, zoals het nu tot financiële onzekerheid voor de individuele invallers leidt. De situatie is complex en genuanceerd.

      Die nuance kwam in de verslaglegging niet naar voren. De PO-raad stuurde een bericht de wereld in met als strekking: "uw kinderen krijgen geen les vanwege de wwz." Het is les één van communicatie: als je wil dat je boodschap blijft hangen, spreek dan een emotie aan. Hoe primairder de emotie, hoe beter je boodschap blijft hangen. Met de verontwaardiging die het slecht behandelen van kinderen oproept zit je gebakken: aandacht gegarandeerd. Dat was goed geframed door de PO-raad. Ik verwacht echter van nieuwsmedia dat wanneer een organisatie met een agenda, zoals de PO-raad, een persbericht de wereld in stuurt, journalisten trachten door het frame heen te prikken en het hele verhaal vertellen. Enigszins geïrriteerd twitterde ik dan ook dit bericht waarin ik het frame express volledig omdraai:

      de snaar

      Mijn tweet was voornamelijk bedoeld om aan te geven hoe de framing van de PO-raad letterlijk werd overgenomen door nieuwsmedia, zonder het verder uit te diepen1. Vandaar de hashtag #framing. Als het mij primair om het onrecht rond tijdelijke contracten ging, had ik een andere hashtag gekozen.

      Maar blijkbaar had ik een gevoelige snaar geraakt. Mijn tweet is ondertussen meer dan honderd keer ge-retweet, vele malen meer dan mijn andere tweets normaal gebeurt. Het wel of niet aanbieden van vast werk aan invallers is blijkbaar iets dat speelt bij de vele onderwijzers tussen mijn twitter-volgers.

      Zoals ik hierboven al stelde, en zoals niet in een tweet van 140 characters past: de waarheid ligt genuanceerder dan in een tweet, en blijkbaar ook dan in het nieuws, besproken wordt. Mijn gedachten over deze hele zaak puntsgewijs:

      • Voor kleine scholen levert de wwz, gecombineerd met de huidige manier van financieren van onderwijs, zeker problemen op.
      • Er zijn invallers die juist blij zijn met hun zelfstandigheid. Die worden door de wwz benadeeld omdat opdrachtgevers hun minder snel werk geven.
      • Er zijn invallers die liever een vast contract willen en hopen dat de wwz hun dat juist geeft. De wwz is bedoeld om deze groep te beschermen. Mijn inschatting is dat dit de grootste groep is. Ik heb gevraagd of het CBS daar cijfers over publiceert, wat gezien de vragenlijst van de Enquête BeroepsBevolking zou moeten kunnen.
      • Waarom niet op overkoepelend niveau invallers een vaste baan aanbieden? Als er geen voor de klas inval-werk is, is er vast genoeg werk op scholen om overwerkte docenten te ontlasten?
      • Als invallers echte zelfstandigen zijn en volledige ondernemersvrijheid hebben, moet de prijs die ze vragen voor een dag invallen, gezien al deze zaken, flink gestegen zijn de laatste tijd, om de onzekerheid rond hun inkomen te compenseren. Heeft iemand cijfers op dat gebied?

      Het zal lezers van mijn blog waarschijnlijk niet verbazen dat ik sympathiek ben richting de groep invallers die liever vast aan het werk willen. Om boter bij de vis te doen doe ik de volgende belofte:

      Bij elk schoolbestuur in het primair onderwijs dat een invaller die vorig jaar meer dan drie keer inviel nu een vast contract als vaste invaller geeft (dus niet als vervanging van een andere docent!), kom ik in 2017 gratis en voor niets een workshop "Techniek in de klas met huis-tuin-keuken spullen" geven voor het hele docenten team. Ben je zo'n invaller die nu als vaste vliegende keep binnen een schoolbestuur functioneert: mail me en we maken een afspraak!

      Ik heb niet de illusie dat mijn geste veel schoolbesturen tot een ander beleid zal overhalen, maar dit is wat ik kan doen en ik doe het graag.

      UPDATE

      Antwoord van het CBS. De gevraagde tabellen zijn er niet specifiek voor het onderwijs. Algemenere gegevens zijn er wel, beschikbaar in de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA). Daarover verscheen ook het bericht "1 op de 5 flexwerkers heeft voorkeur voor flexibel werk", wat ook een mooi frame is: ik denk dan direct: dus 4 op de 5 niet?.

      1 met als duidelijke uitzondering het NOS-journaal dat minister Ascher het woord gaf die vermelde dat er inderdaad al afspraken zijn en dus aan gewerkt wordt. Dat zag ik echter pas na het verzenden van de tweet: de radio en internet-nieuws-sites deden dat wederhoor niet.